DNA MOCZANOWA inaczej nazywana jest skazą moczanową, dawniej używano określenia pedagra. Jest chorobą polegającą na powstaniu zmian zapalnych, będących wynikiem odkładania się kryształów moczanu sodowego w obrębie stawów, kości i tkanki podskórnej. Choroba występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet. Pojawia się między 40 a 60 rokiem życia, częściej u osób otyłych i z nadwagą. Zaburzenia przemiany kwasu moczowego polegają na zwiększeniu jego wytwarzania ze składników żywnościowych zawierających puryny (wieprzowina, tłuste i bogate w białko potrawy, sardynki, wątróbka, nadmierne spożycie alkoholu i kawy).
Inną przyczyną choroby mogą być wrodzone zaburzenia metaboliczne (niedostateczne wydalanie kwasu moczowego z organizmu, bądź nadmierne jego wytwarzanie). Kolejną przyczyną może być zatrucie ołowiem. W początkowym okresie choroby pojawia się podostre zapalenie stawów. W wyniku braku profilaktyki i leczenia może stać się chorobą przewlekłą, która doprowadza do nieodwracalnych deformacji stawów z obecnością nadżerek stawów. W efekcie choroba prowadzi do ograniczenia zakresu ruchów wielu stawów.
Choroba przez długi czas niszczy organizm w ukryciu i bezobjawowo nawet 20-30 lat. Ostre napady dny pojawiają się zazwyczaj w nocy, ustępuje po kilku lub kilkunastu dniach, a następnie mogą pojawiać się za kilka tygodni, miesięcy, rzadziej lat. Staw objęty atakiem jest zaczerwieniony, pojawia się obrzęk, uczucie gorąca. Skóra wokoło jest napięta i błyszcząca, zwykle dotyczy pierwszego stawu palucha lub kciuka. Napady bólu są jednorazowe, mogą także często się nawracać. Każdy kolejny rzut choroby trwa dłużej niż poprzedni, napady pojawiają się coraz częściej, obejmując większą ilość stawów. Po pięciu do dziesięciu latach, od pierwszego ataku, pojawia się ogólnoustrojowy stan zapalny. W okresach między napadami nie stwierdza się objawów zapalenia. Należy pamiętać, że jest to choroba przewlekła i towarzyszą jej zwykle powikłania, z czasem dochodzi do zajęcia kolejnych stawów. W konsekwencji mogą powstać wielonarządowe powikłania takie jak: guzki dnawe (na małżowinach usznych, w torebkach stawowych, tkankach okołostawowych), zniekształcenia i zesztywnienia stawów, kolka nerkowa, niewydolność nerek, nadciśnienie tętnicze.
Wyróżnia się dwie postaci tej choroby:
- pierwotna dna moczanowa: najczęściej spotykana, spowodowana zbyt małym wydalaniem lub nadmiernym wytwarzaniem kwasu moczowego,
- wtórna dna moczanowa: związana z takimi chorobami jak: białaczka, czerwienica prawdziwa, niedokrwistość hemolityczna czy też jako efekt rozpadu komórek wskutek chemio- lub radioterapii nowotworów. Inną przyczyną dny wtórnej jest zmniejszone wydalanie kwasu moczowego wynikające z głodu, chorób nerek (np. niewydolności), kwasicy ketonowej lub mleczanowej oraz działania niektórych leków, np. moczopędnych.
Wcześniejsze zastosowanie leczenia może całkowicie wyeliminować objawy choroby. Nowoczesne metody leczenia pozwalając chorym na prowadzenie normalnego trybu życia. Leczenie przewlekłej dny moczanowej może trwać całe życie. Prawidłowe postępowanie w leczeniu tej choroby likwiduje objawy ostrego zapalenia poprzez podawanie leków przeciwzapalnych, zapobieganie występowaniu kolejnych ostrych częstych nawrotów dny, zapobieganie dalszemu odkładaniu się kryształów moczanu. Leczenie podagry opiera się również na rehabilitacji stawów dotkniętych chorobą, usuwaniem operacyjnym guzów dnawych oraz leczenie innych powikłań dny.