Świnka

Świnka jest ostrą chorobą zakaźną przebiegającą z nagminnym zapaleniem ślinianek przyusznych. Choroba dotyczy szczególnie dzieci w wieku szkolnym, wywołuje ją wirus świnki z rodziny Paramyksowirusów. Do zakażeń wirusem dochodzi najczęściej późną zimą i wczesną wiosną. Epidemie występują w Polsce co 2-3 lata. Wirus świnki przenosi się drogą kropelkową z wydzielinami dróg oddechowych, lub przez ślinę, która może się znajdować na pożywieniu albo przedmiotach. Wirus ma dużą zdolność zarażania. Wrotami zakażenia jest błona śluzowa górnych dróg oddechowych, gdzie następuje namnażanie wirusa i rozsiew za pośrednictwem krwi do narządów wewnętrznych. Choroba zaczyna się nagle. Okres wylęgania (inkubacji) wynosi 14 do 24 dni, a okres zaraźliwości zaczyna się zwykle 2 dni przed zapaleniem ślinianek i trwa do 6-10 dni od ustąpienia obrzęku.

Objawy zwiastunowe występują rzadko: bóle mięśni szyi, złe samopoczucie. Często nie ma żadnych objawów choroby i zakażenie można stwierdzić jedynie przez wykrycie przeciwciał we krwi. Jeżeli przebieg jest objawowy, najczęstszymi objawami są: bolesność i obrzęk jednej lub obu ślinianek przyusznych, gorączka, bóle głowy, bóle mięśni, złe samopoczucie, aseptyczne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych o zazwyczaj typowym i łagodnym przebiegu.

Początkowo obrzęk ślinianki przyusznej jest umiejscowiony bezpośrednio za żuchwą. Obrzęk jest największy w 1-3 dniu, trwa 3-7 dni, maskuje kąt żuchwy, unosi i odchyla ku przodowi płatek ucha, następnie przechodzi na dolną część twarzy. Pojawia się ból wokół ucha, a także w gardle, zwłaszcza przy przełykaniu. Dziecko czuje się rozbite. Chorobie towarzyszy umiarkowana gorączka. Dziecku należy podawać potrawy płynne lub półpłynne. Obrzęk ślinianek powoduje ból przy otwieraniu ust i gryzieniu. Skóra nabrzmiała jest blada, lekko błyszcząca, napięta.

Przy śwince mogą wystąpić powikłania, związane z atakiem wirusa narządów takich jak tarczyca, gruczoły sutkowe, trzustka, jajniki, jądra, najądrza oraz ośrodkowy układu nerwowy.

Powikłania:

  • świnkowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu (objawy: ból głowy, nudności i wymioty ),
  • stany zapalne ośrodkowego układu nerwowego bez zajęcia ślinianek i objawów sugerujących świnkę (trwałym następstwem może być uszkodzenie nerwu słuchowego i co za tym idzie głuchota),
  • zapalenie jąder występujące prawie wyłącznie u dorastającej młodzieży i dorosłych, może prowadzić do bezpłodności (na szczęście jest to rzadkość),
  • zapalenie jajników jest zdecydowanie mniej bolesne i nie prowadzi do bezpłodności,
  • rzadko występuje zapalenie trzustki,

Świnka jest chorobą wirusową, zatem nie ma skutecznego leku. Organizm musi sam zwalczyć chorobę. Można tylko złagodzić objawy świnki poprzez podawanie leków przeciwgorączkowych. Zaleca się, aby chore dziecko pozostało w domu, najlepiej w łóżku, piło dużo płynów. Dziecko należy ciepło ubierać. Obrzęk należy chronić przed zawianiem, dlatego powinno się owinąć dziecku szyję (najlepiej delikatnym materiałem by nie urażać nadwrażliwej skóry). Zapobiegając śwince szczepi się dzieci w wieku 13-14 miesięcy. Jest to szczepienie obowiązkowe i bezpłatne. W wieku 7 lat najlepiej powtórzyć szczepienie (szczepienie płatne). Podaje się szczepionkę skojarzoną, która uodparnia również na różyczkę i odrę.