Zawał mięśnia sercowego polega na rozwijającej się martwicy w wyniki zamknięcia przepływu krwi przez określony obszar serca. Spowodowany jest zazwyczaj zakrzepem, często współistniejącym z blaszką miażdżycową tętnicy wieńcowej. W wyniku braku dopływu krwi dochodzi do martwicy. Skutki zależą od obszaru, miejsca i szybkości ataku. Zawał serca może wystąpić w każdym obszarze mięśnia sercowego. Najczęściej w obrębie ściany lewej komory, może również obejmować całą grubość mięśnia (zawał pełnościenny) lub warstwę podwsierdziową (zawał niepełnościenny). Najczęściej chorują osoby po czterdziestce, zwłaszcza mężczyźni, kobiety natomiast po 65 roku życia. Czynniki ryzyka to: palenie papierosów, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, wysoki poziom cholesterolu, nadciśnienie tętnicze, występowanie choroby u członków rodziny. Zawał serca to jedna z głównych przyczyn przedwczesnej śmierci.
Objawem zawału jest pojawienie się silnego piekącego bólu w klatce piersiowej za mostkiem, który może promieniować do szyi, ramion, dłoni, żuchwy. Inne objawy to: duszności, silne poty, mdłości i wymioty, niepokój, zawroty głowy, osłabienie, omdlenie. Zawał może być wywołany dużym wysiłkiem fizycznym (bieg, szybkie chodzenie, wchodzenie po schodach, jazda na rowerze itp.) lub sytuacją stresową.
ATAK SERCA NIE MUSI KOŃCZYĆ SIĘ ŚMIERCIĄ. Gdy pojawi się którykolwiek z opisanych wyżej objawów należy wezwać pogotowie ratunkowe. Osoba z zawałem powinna jak najszybciej znaleźć się pod opieką lekarską. Choremu podaje się leki przeciwbólowe uśmierzające ból w okolicy serca, przeciwdusznicowe (np. nitrogliceryna) oraz przeciwzakrzepowe. Podłącza się chorego pod specjalistyczną aparaturę, która kontroluje rytm pracy serca.
Gdy konieczna jest interwencja chirurgiczna wykonuje się: angioplastykę – zabieg polegający na rozszerzaniu zwężonych tętnic ( tzw. balonikowanie ), bypassy – umożliwiające stworzenie połączenia omijającego zwężone miejsca (tzw. pomostowanie). W laboratorium krew poddana jest badaniu na obecność enzymów, które są wydzielane przez uszkodzoną tkankę serca. Lekarz ocenia w ten sposób stopień uszkodzenia mięśnia sercowego. Po hospitalizacji czeka pacjenta rehabilitacja. Zawał może prowadzić do upośledzenia sprawności i wiązać się z ograniczeniem aktywności.
Profilaktyka po zawale polega na kontrolowaniu ciśnienia tętniczego, poziomu cholesterolu, a także wagi ciała. Jeżeli chory przez zawałem palił, kategorycznie się tego zabrania. Stosowanie diety z przewagą warzyw i owoców, codzienna porcja wysiłku fizycznego, może uchronić przed kolejnym zawałem. Profilaktyka dla osób zdrowych to przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia od najmłodszych lat.