Witamina D należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach co ułatwia jej magazynowanie w tłuszczach i może skutkować hiperwitaminozą. Do witamin z grupy D należy dwa związki: witamina D2 (ergokalcyferol) , D3 (cholekalcyferol). Witamina D2 jest wytwarzana w roślinach, natomiast D3 występuje w organizmach zwierzęcych. Jest jedną z niewielu witamin które nasz organizm może wyprodukować sam pod wpływem promieni słonecznych. Z pożywieniem przyjmuje się głównie jej formę wstępną (prowitaminę), która przetwarzana jest w wątrobie, nerkach i skórze na właściwą witaminę D. Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D wynosi 0,02 mg.
Funkcje jakie spełnia witamina D:
- ma bardzo ważny wpływ na gospodarkę wapniowo-fosforanową, wzmaga wchłanianie wapnia i fosforu z jelit, a także hamuje wydalanie wapnia z organizmu,
Źródła witaminy D:
- tran z wątroby ryb, ryby (sardynki, makrele, śledzie, łososie, tuńczyki), żółtka jaj, wątroba, mleko, mąka pełnoziarnistej,
Skutki niedoboru (awitaminozy) witaminy D:
- u niemowląt krzywica dziecięca, u dzieci starszych i młodzieży krzywica późna, kości ulegają zniekształceniu, osłabianiu i wykrzywieniu pod wpływem ciężaru dziecka,
- praca układu nerwowego i mięśniowego jest utrudniona
- u dzieci opóźnienie wzrostu zębów, ich osłabienie i wypadanie,
- u dorosłych, którzy nie mają dostępu do słońca może wystąpić rozmiękczenie kości (osteomalacja), które prowadzi do częstych złamań i skrzywień układu kostnego,
- krótkowzroczność,
- dolegliwości nerwicowe, bezsenność, pesymizm
- skutkiem niedobory witaminy D u osób starszych w tym szczególnie kobiet, które przeszły menopauzę może być osteoporoza – polegająca na zmniejszeniu się masy i gęstości kości, które stają się porowate, kruche i łamliwe,
- zapalenie spojówek, a także stany zapalne skóry,
- pogorszenie słuchu, ponieważ decyduje ona o dobrym stanie kostek ucha wewnętrznego.
- starsi ludzi są wyjątkowo narażeni na niedobór witaminy D, maleje bowiem zdolność skóry do produkowania tej witaminy pod wpływem promieniowania słonecznego.
Skutki nadmiaru (hiperwitaminozy) witaminy D:
- nudności, biegunka, spadek masy ciała, łatwe męczenie się, nadmierne pocenie się, brak apetytu, utrata łaknienia, senność, opóźnienie w rozwoju dziecka, zaburzenia rytmu pracy serca, wzmożone oddawanie moczu, ból oczu, bóle szczęk, stawów i mięśni, bóle głowy, świąd skóry, zwiększenie ryzyko powstania miażdżycy, zwiększenie ryzyko powstania kamicy nerkowej.
Aby zapewnić sobie odpowiednia dawkę witaminy na cały rok, pamiętajmy w okresie wiosenno-letnim o codziennych kąpielach słonecznych, które powinny trwać około 10 minut.