Wewnątrzmaciczna wkładka antykoncepcyjna (spirala domaciczna, IUD) jest to wkładka ze sztucznego elastycznego tworzywa często z dodatkiem miedzi lub zawierającą w trzonie kapsułkę z hormonami. Mają kształt spirali, powyginanej litery S lub T. Wkładkę umieszcza lekarz w jamie macicy. Przed założeniem zleca się badania lekarskie, w tym badanie narządów miednicy mniejszej, badanie piersi i wymazu z szyjki macicy. Należy wykluczyć ciążę, zmiany w endometrium i choroby przenoszone drogą płciową. W zależności od typu wkładki swoje funkcje spełnia od roku do 3 a nawet 5 lat i dłużej.
Zasada działania wkładek wewnątrzmacicznych:
- gdy wkładka uwalnia hormon zagęszcza śluz szyjkowy i zmienia grubość endometrium utrudniając zagnieżdżenie się komórki jajowej
- jony miedzi zmniejszają ruchliwość plemników
- obecność wkładki utrudnia przemieszczanie się plemników i jaja
- jako ciało obce wkładka wywołuje niewielki stan zapalny w związku z tym w macicy pojawia się duża ilość leukocytów – białych ciałek krwi, które niszczą plemniki oraz często również komórkę jajową macicy
Zalety:
- wysoka skuteczność, wskaźnik Pearla wynosi 0,3-2,1
- brak związku z aktywnością seksualną, mężczyźni nie muszą przed każdym stosunkiem zakładać prezerwatywy, kobiety nie muszą pamiętać, żeby zażyć o stałej porze tabletki
- brak wpływu na pokarm kobiecy
- natychmiastowe działanie
- brak wpływu na libido
- może być stosowana przez kobiety, które nie mogą stosować pigułek antykoncepcyjnych zawierających estrogeny
Wady:
- nieregularne zwiększone krwawienia miesiączkowe
- bóle w okolicach jamy brzusznej
- zwiększone ryzyko ciąż pozamacicznych
- w początkowym okresie stosowania może dochodzić do stanów zapalnych
- wypadnięcie wkładki
Przeciwwskazania:
- nie zaleca się stosowania systemu jako metody antykoncepcji pierwszego wyboru u młodych kobiet, które dotychczas nie rodziły
- ciąża
- stany zapalne miednicy małej
- wady rozwojowe macicy
- przebyta ciąża pozamaciczna
- niedokrwistość