ZAPALENIE ZATOK PRZYNOSOWYCH to stan zapalny błony śluzowej wyścielającej zatoki przynosowe. Choroba występuje powszechnie. Najczęściej zmiany zapalne dotyczą kilku zatok równocześnie, co uwarunkowane jest bliskością położenia ich ujść naturalnych. Przyczyną zapaleń zatok przynosowych są najczęściej wirusy, które wywołują zazwyczaj łagodny przebieg choroby. Dochodzić jednak może do nadkażenia bakteryjnego. Infekcje innymi patogenami, np. grzybiczymi dotyczą chorych z głębokimi zaburzeniami odporności. W większości przypadków do zakażenia dochodzi bezpośrednio przez błonę śluzową jamy nosowej. Choroba polega na utrudnieniu odpływu ropnej wydzieliny i gromadzeniu się jej w zatokach.
W zależności od przebiegu choroby można wyróżnić:
- ostre zapalenie zatok – spowodowane infekcją wirusową i bakteryjną. Początek choroby jest nagły i związany z nieżytem błony śluzowej nosa. Proces chorobowy trwa do 3 tygodni, a po wyleczeniu błona śluzowa zatok wraca do stanu prawidłowego,
- ostre zapalenia nawracające – trwające od 3 tygodni do 3 miesięcy,
- przewlekłe zapalenie zatok – to stan, kiedy objawy zapalenia zatok utrzymują się powyżej 3 miesięcy,
W zależności od zajęcia danych zatok, umiejscowienia się zapalenia możemy wyróżnić:
- zapalenie zatok czołowych,
- zapalenia zatok szczękowych,
- zapalenie zatok sitowych,
- zapalenie zatoki klinowej.
Infekcji błony śluzowej zatok (najczęściej szczękowej) zwykle towarzyszy zapalenie błony śluzowej nosa. Schorzeniu towarzyszy ból o zmiennej lokalizacji. Przy zapaleniu zatok szczękowych ból w okolicy policzka, zębów górnych, nasilający się przy skłonach ciała. Przy zapaleniu zatok czołowych ból w okolicy czoła. Gdy ból umiejscowiony jest powyżej oczu wtedy mamy do czynienia z zapaleniem zatok sitowych. Ból szczytu głowy lub ucha w przypadku zapalenia zatoki klinowej. Stopniowo nasila się uczucie zwiększonego ciśnienia i rozpierania w rejonie zatok oraz tkliwość. Choremu towarzyszy złe samopoczucie, ból gardła, ból głowy, gorączka (przy ostrym zapaleniu zatok przynosowych).
Leczenie zapaleń zatok przynosowych dzielimy na zachowawcze i operacyjne. Leczenie zachowawcze polega na opanowaniu zakażenia, zmniejszeniu obrzęku tkanek, ułatwieniu odpływu wydzielin z jam nosa (przywrócenie ich drożności). Zwalczanie zakażenia zatok przynosowych jest możliwe dzięki antybiotykoterapii stosowanej przez 10-14 dni. W leczeniu uzupełniającym stosuje się leki obkurczające błonę śluzową nosa i ujść zatok przynosowych. W razie nieskuteczności leczenia farmakologicznego przewlekłego zapalenia zatok stosowane są metody leczenia chirurgicznego. Leczenie operacyjne ma na celu przywrócenie drożności nosa, drenażu i uzyskanie odpowiedniej wentylacji zatok.