Układ oddechowy

Oddychanie jest jedną z najważniejszych czynności organizmu i podstawowym przejawem życia. Wdychany tlen używany jest przez komórki wszystkich tkanek jako paliwo do produkcji energii, a wydychany dwutlenek węgla jest pozostałością tego procesu. Oddychanie zachodzi na zasadzie dyfuzji prostej zachodzącej między światłem pęcherzyków płucnych, a naczyniami włosowatymi oplatającymi pęcherzyki płucne. Układ oddechowy tworzy zespół narządów, które umożliwiają organizmowi oddychanie.

BUDOWA UKŁADU ODDECHOWEGO:

Na układ oddechowy składają się górne drogi oddechowe (nos i jama nosowa, gardło), dolne drogi oddechowe (krtań, tchawica, oskrzela), oraz właściwy narząd wymiany gazowej płuca.

GÓRNE DROGI ODDECHOWE:

NOS I JAMA NOSOWA – oczyszcza, ogrzewa i nawilża wdychane powietrze. Błona śluzowa która wyściela jamę nosową jest silnie ukrwiona i pokryta rzęskami, dzięki temu powietrze zostaje oczyszczone z zanieczyszczeń oraz ogrzane zanim dotrze do płuc. W jamie nosowej znajdują się chemoreceptory nabłonka oddechowego, które odbierają wrażenia węchowe.

GARDŁO – tu krzyżują się drogi oddechowe i pokarmowe. Swoje ujście mają tu trąbki słuchowe. Gardło transportuje powietrze z jamy nosowej do krtani.

DOLNE DROGI ODDECHOWE

KRTAŃ – transportuje powietrze do kolejnych odcinków dróg oddechowych. Narząd ten zbudowany jest z chrząstek, wiązadeł i mięśni, które umożliwiają wydawanie dźwięków. Wejście do krtani ograniczone jest nagłośnią. W najwęższej części krtani, znajdują się fałdy głosowe (strunami głosowymi), zatem krtań jest również narządem głosu.

TCHAWICA – jest kanałem powietrznym łączącym krtań z oskrzelami. Tchawica to sprężysta rura, zbudowana z podkowiastych chrząstek, dzięki którym światło tchawicy nie zapada się i jest zawsze drożne. Tchawicę dzielimy na dwa odcinki: piersiowy i szyjny. Długość tchawicy wynosi około 10-12cm. W klatce piersiowej, tchawica rozgałęzia się na dwa oskrzela główne.

OSKRZELA – to rozgałęzienia tchawicy wchodzące do płuc i tworzące tzw. drzewo oddechowe. Ściana oskrzeli zawiera elementy chrzęstne i mięśniowe. Oskrzela główne rozgałęziają się na oskrzela płatowe, te na segmentowe, które z kolei ulegają dalszym rozgałęzieniom aż do najdrobniejszych oskrzelików oddechowych. Ich zadanie polega na oczyszczaniu powietrza i transportowanie do dalszych odcinków drzewa oskrzelowego.

WŁAŚCIWY NARZĄD ODDECHOWY: PŁUCA

PŁUCA – są parzystym narządem gąbczastym, leżącym w klatce piersiowej. Mają budowę pęcherzykową oraz płatową (płuco prawe zbudowane jest z trzech płatów, lewe z dwóch). Ścianki pęcherzyków płucnych są zbudowane z cienkiego nabłonka, który z łatwością przepuszcza gazy. Oprócz tego pęcherzyki otacza niezwykle rozbudowana sieć naczyń włosowatych. Płuca dorosłego człowieka mogą pomieścić około 5litrów powietrza – jest to tak zwana objętość całkowita pojemności płuc. Objętość oddechowa: to ilość wdychanego i wydychanego powietrza podczas spokojnego oddychania (około 0,5litra). Pogłębiając wdech można pobrać kolejne 2,5 litra powietrza – to objętość uzupełniająca. Pogłębienie wydechu pozwala na usunięcie 1,2 litra (objętość zapasowa). Między stanem najgłębszego wdechu i wydechu każdorazowo zachodzi wymiana około 4,2 litra powietrza. Jest to pojemność życiowa płuc.